Pilot Greece (ctd. 9) Tα Περιβάλλοντα μάθησης / κοινότητες
Tα Περιβάλλοντα μάθησης / κοινότητες
Στα νέα ΠΣ, το σχολείο νοείται ως μια δυναμική κοινότητα που αναπτύσσει συγκεκριμένο πλαίσιο επικοινωνίας, κοινωνικών και σχολικές σχέσεων σχέσεις κοινωνικής συμπεριφοράς και συλλογικότητας. Ενώ έχει προδιαγραφές για την ψυχική και συναισθηματική υγεία των μελών του. Επιπλέον, η ενίσχυση της αυτονομίας-ευελιξίας της σχολικής μονάδας στη διαχείριση του ωρολογίου προγράμματος αποτελεί σημαντικό στόχο ανάπτυξης του νέου σχολείου. Έτσι προβλέπεται η επιμήκυνση του μαθησιακού χρόνου με ενοποίηση διδακτικών ωρών σε μακρύτερες περιόδους (πχ συνεχόμενη 2ωρη διδακτική ενότητα αντί 2 μονόωρων διδακτικών ωρών σε διαφορετικές χρονικές περιόδους με κατάλληλη οργάνωση διδακτικού περιεχομένου). Επιπλέον προβλέπεται η ενίσχυση της ευελιξίας της σχολικής μονάδας στην κατανομή των διδακτικών περιόδων του ωρολογίου προγράμματος ώστε το σχολείο ανάλογα με τις ανάγκες του να προσαρμόζει ευέλικτα το ΠΣ. Οι ζώνες μαθησιακών-διδακτικών αντικειμένων, ζώνες «βιωματικών δράσεων» αποτελούν ακόμη ένα σημείο που διευκολύνει την εφαρμογή της ΜμΣ.
Τέλος, ο στόχος να είναι το Σχολείο ανοικτό στην τοπική κοινότητα φέρνει στο προσκήνιο το θέμα της λογοδοσίας και της εμπλοκής όλων των μετόχων της διαδικασίας με λελογισμένο και αποδοτικό τρόπο. Όλα τα παραπάνω εξυπηρετούν απόλυτα την αξιοποίηση της ΜμΣ γιατί επιτρέπουν καλύτερη διάρθρωση του διδακτικού χρόνου και το άνοιγμα της σχολικής κοινότητας με την εμπέδωση νέων σχέσεων. Τέλος, η πρόνοια στα νέα ΠΣ για ύπαρξη διαδικασιών συνεχούς βελτίωσης των Προγραμμάτων Σπουδών δίνει τη δυνατότητα στα σχολεία αξιοποιώντας τη ΜμΣ να τεκμηριώνουν με ακρίβεια τη μαθησιακή διαδικασία και την αποτελεσματικότητά της και έτσι να είναι σε θέση να συμβάλλουν στην αναπροσαρμογή των ΠΣ (Δούκας, 2011 στο http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php).
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η ΜμΣ, η οποία παρέχει τόσο το επιστημολογικό πλαίσιο όσο και τα εργαλεία τεκμηρίωσης της μάθησης στο πλαίσιο της σχολικής μονάδας. Έτσι η αξιοποίηση της Μαθησιακής Ενότητας μπορεί:
- Να εναρμονίσει τις διαδικασίες που τεκμηριώνουν τη μάθηση με τις σύγχρονες εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης Web «2.0» και τα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας και επικοινωνίας. Αυτό έχει πολλά εγγενή πλεονεκτήματα, όπως η ευκολία χρήσης, το χαμηλό κόστος, αλλά ίσως το πιο σημαντικό τη δυναμική πρόσβασης στο περιεχόμενο από εκπαιδευτικούς, μαθητές αλλά και τους ενδιαφερόμενους μετόχους σε κοινότητες μάθησης, όπως είναι οι γονείς. Με την προσβασιμότητα παγιώνεται η διαφάνεια και το άνοιγμα της πρόσβασης σε όποιο βαθμό γίνεται επιθυμητό από έναν μεμονωμένο εκπαιδευτικό ή σχολείο. Για παράδειγμα, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέξουν να δημοσιοποιήσουν τις διαδικασίες τους, ώστε και άλλοι συνάδελφοί τους να γνωρίζουν τι μαθαίνουν οι μαθητές τους. Παράλληλα, οι μαθητές μπορούν να δουν το σημείο εκκίνησης στη μάθησή τους και τη συνολική πορεία αυτής. Και οι γονείς μπορούν να έχουν συνεχή πρόσβαση στην συνολική επίδοση και πρόοδο των μαθητών.
- Να αναδειχθεί ο εκπαιδευτικός ως σχεδιαστής της μάθησης, και ως ειδικός εμπειρογνώμονας, μακριά από τον παραδοσιακό του ρόλο ως διαχειριστής/εκτελεστής του προγράμματος σπουδών και ως απλό μέσο μεταφοράς της διδακτέας ύλης.
- Να μεριμνήσει για την ετερογένεια και τη διαφορετικότητα των μαθητών, επιτρέποντας πολλαπλή εξατομίκευση ή εκμάθηση σε μικρές ομάδες με ποικίλες μαθησιακές διαδρομές/επιλογές. Οι επιλογές αντλούνται από μια ηλεκτρονική τράπεζα διδακτικών ενοτήτων, στην οποία υπάρχει απευθείας πρόσβαση και σύνδεση με τον ίδιο το φάκελο εργασίας και σχεδιασμού Μαθησιακών Ενοτήτων του εκπαιδευτικού ή από μια ευρύτερη, ενοποιημένη τράπεζα Μαθησιακών Ενοτήτων, στην οποία συμμετέχουν πολλοί εκπαιδευτικοί. Με άλλα λόγια, οι Μαθησιακές Ενότητες αποτελούν μια πλούσια πηγή που υποστηρίζει μια στοχευμένη και διαφοροποιημένη μάθηση. Αυτό ενθαρρύνει επίσης τη δημιουργία ενός περιεχομένου που έχει άμεση σχέση με τις τοπικές κοινωνίες και που την ίδια στιγμή ευθυγραμμίζεται με τα επίσημα πρότυπα/προδιαγραφές του προγράμματος σπουδών.
- Να δημιουργήσει νέες ικανότητες σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο και μαθησιακά αποτελέσματα που θα αναμένουν περισσότερα πράγματα από το εκπαιδευτικό σύστημα, στο οποίο θα γίνεται πιο συνετή διαχείριση των διαθέσιμων εκπαιδευτικών πόρων. Οι εκπαιδευτικοί επανασχεδιάζουν παρόμοια εργαλεία, τόσο για τα καθημερινά σχέδια των μαθημάτων τους, όσο και για την προφορική συζήτηση στις τάξεις τους. Το μοντέλο της Μαθησιακής Ενότητας ζητά από τους εκπαιδευτικούς να εντάξουν τα σχέδια των μαθημάτων τους στη λογική μιας ψηφιακής εγγραφής. Αυτό απαιτεί περισσότερη δουλειά, σε πρώτη φάση, από ένα συμβατικό σχέδιο μαθήματος. Για το λόγο αυτό, οι εκπαιδευτικοί καταγράφουν μόνο τα καλύτερα τους σχέδια. Ωστόσο, η πρόσβαση στα σχέδια των άλλων συναδέλφων δημιουργεί τεράστιες δυνατότητες αποδοτικότητας και ανταλλαγής, καθώς ένας εκπαιδευτικός στο ίδιο σχολείο μπορεί να δημιουργήσει μια Μαθησιακή Ενότητα με μεγάλη τοπική σημασία, ή ένας άλλος εκπαιδευτικός σε ένα άλλο σχολείο μπορεί να δημιουργήσει ένα εξαιρετικό σχέδιο μαθήματος, το οποίο ένας τρίτος εκπαιδευτικός θα θέλει να ξαναγράψει ή να το προσαρμόσει στις δικές του τοπικές συνθήκες. Επίσης, επιτρέπει τη ρητή παρακολούθηση και τον αναστοχασμό σχετικά με τις εισροές των εκπαιδευτικών και τις εκροές των μαθητών, επιτρέποντας γρήγορες αναθεωρήσεις στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό για πιο αποτελεσματικά και έγκαιρα αποτελέσματα.
- Να καλλιεργήσει μια κουλτούρα επαγγελματικής συνεργασίας. Το μοντέλο σχεδιασμού της Μαθησιακής Ενότητας υποστηρίζει την κοινή δημιουργία και συγγραφή, αλλά και την ομαδική διδασκαλία. Ενθαρρύνει τους εκπαιδευτικούς να μοιράζονται τις καλύτερες πρακτικές τους αναφορικά με το σχεδιασμό των προγραμμάτων σπουδών, αλλά και να ανταλλάσσουν με δυναμικό τρόπο τις επαγγελματικές τους γνώσεις. Το μοντέλο αυτό συνοδεύεται από τη δυνατότητα επιλογής ενός συμβατικού δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας ή μιας άδειας συλλογικής συγγραφής και ελεύθερης τεκμηρίωσης (Creative Commons). Και οι δύο επιλογές ενθαρρύνουν τον επανασχεδιασμό και την προσαρμογή των Μαθησιακών Ενοτήτων αναγνωρίζοντας τόσο τις αρχικές καταγραφές όσο και τις νέες εισφορές στο κείμενο.
- Να επιτρέψει τη συνεχή αξιολόγηση, τη λογοδοσία και τη λεπτομερή αξιολόγηση των επιδόσεων. Η Μαθησιακή Ενότητα επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να συσχετίσει και να συνδέσει με μεγάλη ακρίβεια το πρόγραμμα σπουδών και τους στόχους του (με υπερ-συνδέσμους αν είναι σε ηλεκτρονική μορφή ή με απλή παραπομπή) στην περιοχή των Γνωστικών Στόχων. Επίσης, παρέχει και ένα πεδίο Μαθησιακών Αποτελεσμάτων για συνεχή διαμορφωτική και τελική αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών.